Berliner Unterwereld

Eenmaal de bocht om sloot ik achter aan in de rij toeristen bij de toonbank. Althans, als dat die naam mocht dragen. Het was namelijk een verroeste op z’n kant gegooide ijskast dat dienst deed als toonbank. Het blijkt dat ook dit stukje onontdekt Berlijn ten prooi is gevallen aan de massa. Na het entreegeld te hebben betaald vervolgde ik mijn weg naar de bovenste verdiepingen van de toren om door te gaan met hetgeen waarvoor ik gekomen was: Berlijn.



Sinds de val van de muur is Berlijn weer één stad. Maar de stad is nog steeds gescheiden in twee werelden: het bovengrondse en het ondergrondse. Want Berlijn staat voor een vrijgevochten geest. Duurt ’68 nog steeds voort in de gedachtes van de ‘Berliners’? In ieder geval wel bij de Couchsurfers die ik heb ontmoet. De meesten zijn eigenlijk naar Berlijn gekomen om te studeren of te werken. “Eigenlijk”….. want het grootste deel woont er al een klein jaar zonder ook maar iets te hebben opgepakt! Nou ja, naast ‘waste-surfing’ dan: Het doorzoeken van afval van een supermarkt op partijen die niet meer verkoopbaar, maar nog wel eetbaar zijn.

Het is niet het Berlijn dat ik heb meegemaakt. Het Berlijn dat ik heb meegemaakt is een hypermoderne glazen stad. Genialiteit en Wansmaak worden in Berlijn door een filterdunne lijn gescheiden. Gevels als cruiseschepen, te lelijk om een foto van te maken, worden afgewisseld met intrigerende bouwwerken. 1000 graven midden in de stad. Een Joods Holocaustmuseum dat zonder enige beeldmateriaal mijn maag al doet omkeren. Niet vanwege de design, maar vanwege de belevenis die mij spontaan bekruipt! Als claustrofobie een besmettelijke ziekte was, dan heeft Liebeskind regelrecht in mijn gezicht geniest.

Maar de mooiste designs die ik in Berlijn heb gezien, waren niet afkomstig uit het illustere rijtje Foster, Liebeskind, Eisenman. Waarschijnlijk luisteren de makers van deze designs naar doodgewone namen als Günter, Petr of Lars. Je ziet ze niet, je hoort ze niet. Maar o wee als je een stuk steen bezit! Zelfs de winkeletalages en kerken zijn in Berlijn niet veilig voor Graffiti! Na enig rondvragen hoorden wij dat Graffiti-liefhebbers in een oude vervallen Spionagetoren uit de koude oorlog moeten zijn. Naast de meterslange ‘tags’ zou ook het uitzicht over Berlijn adembenemend zijn! Nadat wij 4(!!) omheiningen hebben beslecht, waren we eindelijk op het in onbruik geraakte Spionagecomplex beland. Ik verlies mijn compaan, Q, al gauw uit het oog. Ik zie een paar andere avonturiers rondlopen. Nee, we zijn inderdaad niet de enigen op het terrein. Want even later staat er een boom van een Russische Security-guard voor mijn neus! Hij adresseert zijn intimiderende boodschap in zijn moedertaal en met handen zo groot als een berenklem dirigeerde hij me naar beneden: “Wat doen Russen hier? Is dit wel pluis?”, denk ik bij mezelf. Maar in dit soort situaties lijkt het mij handiger om de instructies maar op te volgen. Of het allemaal zuivere koffie is weet ik niet. Als ik beneden langs een splinternieuwe Mercedes-Benz loop, hoor ik iemand zeggen: “You should be around the corner. You will see someone standing behind an old fridge. You can’t miss it! The entrance fee is five euro’s!”



De Muur is in ‘89 gevallen. Berlijn ging eindelijk open. En met het vermarkten van techno, graffiti en de ‘alternatieve scène‘ lijkt ook het ondergrondse Berlijn langzaam aan open te gaan voor de rest van de wereld.